Αναρτήσεις

Προβολή αναρτήσεων από Οκτώβριος, 2021

Σημειώσεις σε θρησκευτικό βιβλίο στο Σούλι

Εικόνα
Στα ελληνικά αρβανίτικη γραφή του 1774 και 1794 Τότε που οι εγγράμματοι στο Σούλι ήταν σπάνιο είδος και το χαρτί δυσεύρετο.  Η καθημερινότητα χρησιμοποιούσε το αρβανίτικο ιδίωμα ως ομιλία. Σημειώσεις γινόντουσαν και στο περιθώριο κάποιου βιβλίου. Η σπανιότητα του χαρτιού και πολύ περισσότερο του βιβλίου, καθιστούσε αναγκαίες τις σημειώσεις ακόμα και στα περιθώρια ενός εκκλησιαστικού βιβλίου, ίσως και στα περιθώρια Ευαγγελίου. Του Σωτήρη Λ. Δημητρίου Αρβανίτικη γραφή με ελληνικά γράμματα στο περιθώριο: "εμπάϋτε μεντ γκουστ μουαγ ελερε παρε ντιάλε δημητριος βαρηζ Γιανο Σουλο πη ρεχατ (παρακάτω λέξη δισανάγνωστη) εν ετοι 775"                                                                                                                         "Κάνω θύμηση Αύγουστος μήνας πρώτου παιδιού απογόνου Γιάννη Σούλου "αγαλιάζουμε" (είμαστε άνετοι) εν έτοι 1775".                                                                                                           

Ζάλογγο ή Ζαλιόγγα

Εικόνα
  Ζάλογγο ή Ζαλιόγγα Ζάλογγο! Έχει γραφτεί ότι η λέξη είναι σλάβικη…. Αποβάλλοντας την εμμονή σλαβοποίησης των πάντων η οποία τις περισσότερες φορές είναι πρωτοφανής όσο και παντελώς αίολη και ορφανή ετυμολόγησης, θα προσπαθήσουμε να "φωτίσουμε" την πραγματική εκδοχή.. Λόγγος . Έχει γραφτεί ότι είναι σλαβογενής, ενώ στην ελληνική ο λόγγος λέγεται και λόχμη και υπάρχει ίσως ως δάνειο και έχει πρωτοεμφανιστεί σαν λέξη, στο Βυζάντιο. Στην Θεσπρωτία έχει την ίδια ακριβώς σημασία που δίνεται και στο βικιλεξικό: Το σημείο ή η περιοχή του βουνού η οποία έχει πυκνή βλάστηση από θαμνώδη φυτά όπως πουρνάρια, κουμαριές κ.ά. Η πυκνότητα της βλάστησης  είναι τόσο μεγάλη που είναι (ενδεχομένως) αδύνατη η διέλευση μεσα από αυτήν την περιοχή. Έχει γραφτεί και σαν «Λευκαδίτικο ιδίωμα» το οποίο συμφωνεί όμως και με αυτό της Θεσπρωτίας. Το πρώτο συνθετικό της λέξης ζάλογγο, είναι κάποια σλαβογενής η οποία πουθενά δεν μπορεί να αποτελέσει συνθετικό λέξης, ίσως ούτε καν σλάβικη λέξη, η λέξη ζάλ.

Μποτσαραίοι- Τζαβελλαίοι. Από την Δράγανη στο Σούλι

Εικόνα
Μποτσαραίοι- Τζαβελλαίοι Από την Δράγανη στο Σούλι       Του Σωτήρη Λ. Δημητρίου Σούλι! Ταυτόσημο με την  ελευθερία, το ασυμβίβαστο, την παλικαριά, το αξιόμαχο, την μέγιστη συμβολή στον αγώνα της «μεγάλης πατρίδας», τις θυσίες, την αλήθεια του ανθρώπου την υπακοή και τον σεβασμό στους γέροντες. Πολλά γράφτηκαν για την ετυμολόγηση ή και την αιτία που ονομάστηκε έτσι το «Σούλι». Για χρόνια διάφορες ετυμολογήσεις ή και φήμες, αναζητούν μαρτυρίες. Η πολύχρονη μελέτη του τόπου, του έθους και ήθους αλλά και των  υπαρχόντων τοπωνυμίων στο Σούλι, με οδήγησε στην γνώση, ότι ποτέ δεν θα χρησιμοποιούσαν τοπωνύμιο με ετυμολόγηση ιδεολογικοπολιτικής ή πατριωτικής εκδοχής. Δεν υπάρχει ως σήμερα, σε κανέναν τόπο της πατρίδας μας, αυτού του είδους ονομασία, τουλάχιστον ως τον περασμένο αιώνα. Εκεί με οδηγεί η γνώση της νοοτροπίας, των συνηθειών αλλά και της αρβανίτικης διαλέκτου που χρησιμοποιούσαν οι Σουλιώτες στην Θεσπρωτία. Μετά την αποτυχημένη επανάσταση και τον μαρτυρικό θάνατο του Διον